• Baş sahypa
• Eserler
  • Hekaýalar
  • Goşgylar
  • Powestler
  • Esseler
  • terjimeler
  • söhbetdeşlik
  • ýatlamalar
• Gündelik
• Kitaplar
• Surathana
• Myhman depderi
• Söhbetdeşlik
• Men barada

14.12.12

Esli gün boldy – gündeligiň sahypasynam açasym gelmedi. Açsam ýene beýnime hapa ys geläýjek, hapa ýokaýjak ýaly boldy durdy.

Bu gün “men” hakynda pikir etdim. Bilýänsiňiz, sopuçylykda, asyl yslam dinimizde “men” halanmaýar. Magtymguly “Akyl adam söz başlamaz “men” bilen” diýýär. Emma, käbir ýagdaýlarda “men” diýmezlik kyn. Eger birden säwlik bilen bir gowy işi etseň, “Öz-özi bolaýdy” diýilýär. Özüňi, meniňi ikinji derejä düşürýäň, ýöne, mysal üçin, hekaýa ýazýaň. Munuň üçin eslije wagtlap şol hekaýaň yşgyna düşüp gezýäň, pikir edýäň, çemeleneýäň, soň ýazmaga oturýaň. Ýazmagam kyn düşýär... garaz, bir giden muşakgatlar çekýäň, ahyry hekaýany tamamlaýaň. Ýokarsynda adyňy goýup redaksiýa iberýäň, eltýäň. Olaram okap “gowy gördük” diýip, adyňy familiýaňy goýup çap edýär. Soň ony okanlaram saňa, çyndanmy, göwnüň üçinmi, öwgüli sözler aýdýarlar. Şeýdýär-şeýdýär-de sende hekaýany özüň ýazandygyň hakynda berk düşünje emele gelýär. Ylham diýen ýaly, nämedigi näbelli zatlaram ikinji planda galýar. Bar, sen kiçigöwünlilik edip “Ylham geldi ýazym, men bir sebäp” diýseňem, hamala, Alla tarapyndan ýazdyrylýan bir üýtgeşik adam, Alla bilen gatnaşyga girip ýören pir ýaly bir samsyk gopbamlyk satýan ýaly bolaýmagyň mümkin.  Hany bu ýerde çäk? Bu menligi näme etmeli?

Aslynda, “Kelläme bir pikir geldi welin, ýazdym, emma, bu pikir has başarjaň biriniň, mysal üçin, planyň kellesine geläýen bolsa, has gowy ýazardy” diýip pikir edip bolsady. Kim näme diýse-de, şol hekaýadaky bärden gaýdýan, başarmadyk ýerleriňi özüň has gowy bilýäň. Eden işiňi başga ýazylan hekaýalar bilen deňeşdirip görseň, seňkiçe bar, seňkiden gowy, has gowy hekaýalar köpdür, onsoň “men ýazdym” diýip gomparmagyň, hatda gomparman, ýöne “men ýazdym” diýmäge-de utanmagyň mümkin.

Beýle etmek işiňi “menligiňi” ýykmak üçin ýörite peseltjek bolmakmy? Bu dogrumy? Eger içiňden, ýüregiň jümmüşinde bir ýerden “Men gowy hekaýa ýazdym. Men şol hekaýany ýazan” diýen ses gelýän bolsa, ony dymdyrjak bolup, hekaýaňy öz ýanyňdan ýamanlamaga, peseltmäge çalyşmagyňdan netije az bolaýmasa? Sen hakykatdanam, eden işiňi özüňden öňküleriň edenleri bilen deňeşdirip, elbetde, naýbaşylary bilen deňeşdirip, üýtgeşik bir iş etmändigiňi duýup bilmeli, şonda belki, menligiň biraz burnuny aşakladar. Ýöne bu kyn iş. Naýbaşy bolmasyn, ortarak bolsun, emma, “muny men etdim” duýgusy senden aýrylmaýar.

Hakyna seredeňde welin, seň hekaýaň näme? Hakykatdanam bir giden çäge zerreleriniň arasynda bir zerrejik. Seniň iň uly tutarygyň “Meniň hekaýamy okap, bir adam, ýaş oglan pikirlenendir, durmuşy, ömrüniň manysy hakynda oýlanandyr, belki, azajygam bolsa, tämizlenendir. Ýüregine bir erbetlik gelen bolsa, pälinden gaýdandyr...” diýen umyt. Emma, bu mümkin däl. Hiç kimi bir hekaýa adam etmeýär. Hekaýalar, romanlar, şahslar, durmuş tejribesi, kynçylyklar, şowsuzlyklar, bagtyň birden çüwmegi... ýene-de ençeme sebäpleriň jemlenmegem käte adamyň adam bolmagy üçin ýeterlik bolmaýar. Bu ýerde Allaň eliňden çekmegi gerek. Eger Ýaradan onuň elinden çekmese, işi pyrryk. Seň hekaýajygyň derýa daman damjajykça-da ýok. Onda seniň hekaýa ýazmagyň özüň üçin Allanyň eliňden çekmegi bolup bilermi? Seniň birine nepiň degdimi-degmedimi ony bileňok, ýöne özüň üçin nepi degip biläýjek ýaly. Sen hekaýany ýazjak bolýarkaň çeken azaplaryň seniň peýdaňa ahyryn. Emma, ýazyp bolanyňdan soň, “Muny men ýazdym” diýen pikire geläýseň, ýene çykanja çukuryňa gaýtadan ýykylýaň. Alla maňa bir pikir berdi, ony hekaýa et-de, pikirlen, peýdalan diýdi, menem oňa ähmiýet bermän, elimi salgasam, ýaltansam – ýene çukura ýykylyp bilerin. Men bir tarapdan hiç kim. Bir tarapdanam öz “menime” jogapkär bolmagym tarapyndanam elmydam ünsde saklanmaly bir zat. “Men” mydama burnuna kakyp durmagym üçin, öz hakyky bahamy bilmegim üçin “menimi” unutmaly däl, oňa elmydam üns bermeli. Hekaýaňam şol “meni” jylawlamagyň, ony başyna goýbermezligiň, ony tanap durmagyň üçin ýazjak bolmaly. Namaz okaýan diýip, Allanyň öňünde özüňi uly tutup bolmaýar, sebäbi saňa namazyňy okadýanam, okamak islegini berýänem Allaň özi. Ol seniň ýüzüňi özüne tarap öwürmese, sen Oňa tarap öwrülip bilmersiň. Emma, Allanyň seni özüne tarap öwürmegi üçin sende kiçijik yhlas bolmaly, özüňe erk bolmaly. Ol erkem ýene-de Alladan dilemeli, beren wagtam ulanmaly, ulanmasaň ýene jogapkärsiň. Bir günä iş edip, soňundan toba edýärkäň çyn ýürekden etmeseň, ýene-de günäňi artdyrarsyň, sebäbi sen toba edenlerden bolup, Allany aldajak bolýaň. Şonuň üçin hakyky toba şol günäni gaýtalamazlyk, gaýtalaýsaň günäň iki esse artýar. Bir görseň “men” hiç zat, bir görseňem gaty uly mesele. 

Teswirler (2 sany)

Teswir ýazmak üçin içeri girmegiňizi haýyşt edýäris.