SEÝISIŇ “KÖRPESI” | Eserler | Ylýas Amangeldi

SEÝISIŇ “KÖRPESI”

Hekaýalar | 0 teswir | 173 okalan

 Elli ýaşlaryndaky Ýazow seýis atbakar Meýlise: “Bar hol bedredäki suwy dök” diýdi. On alty-on ýedi ýaşlaryndaky ýetginjek Meýlisem ýerinden towşan turan ýaly turup barsa bedre boş.

-         Seýis aga bedre boş-a.

Ýazow seýis Meýlisiň geň galyp seredýän ýüzüne gülüp seretdi-de:

-         Aý onda içindäki suw bugarandyrda –diýdi.

Bir günem ol Meýlisi ýanyna çagyryp:

-         Alsakaryň ýalyny inçejik-inçejik edip örsek näder? – diýdi. Meýlis bir salym böwrüni diňledi-de:

-         Nädip? – diýdi.

-         Daşary ýurtlu futbolçularyň käsi saçyny örýärä, telewizorda görmediňmi?

-         Gördüm. Gelşermikä?

-         Gelişmese çözäýeris.

Meýlis iş edinip, seýisiň aýdyşy ýaly Alsakaryň ýalyny örmäge durdy. Burnuna salybyrak geplegen obadaş dosty Seýit onuň deňinden “Samsykmaý sen?” diýip geçip gitdi. Örümleri başardygyça inçe ören Meýlis yza çekilip atyny synlap gördi. Gelişmänem durmadyk ýaly. Ýöne başga kişiler-ä atynyň ýalyny örüp ýörenok? Seýis bu gezekki oýnuna hasam hezil edip güldi. Gülen bolsa-da, utanjyna ýüzi gyzaryp giden Meýlis derrew örenlerini çözüşdirdi. Bahana bilen aty täzeden gaşawlap, guýrugyny-ýalyny daraşdyrdy. Atbakar ýoldaşlary Meýlisiň türkanalygyna gülüp gönendiler.

-         Näme how, ýalyny örüp durmuşa çykaraýyn diýseňem-ä Alsakaryň at?

-         Seýis bir zat diýse etjek dälmiň ýogsam?

-         Ilki kelläňi işledäý.

-         Işledýändä. Ynanmajagam bolýan. Onda-da seýis agaň menden başga işi ýog-a. Indi diýenini etmen.

Onýança seýisem bir ýerden çykdy.

-         Kimaý o meň diýenimi etmejek bolýan?

Meýlis aýdan sözlerine ogrylykda tutulan ýaly utandy. Sesini çykarman ýeňsesini tüňňerdip gitdi. Ýazow öteräk oýun edenine düşündimi, nämemi, “Aldamaga oglan ýagşy, Hudaý ursun garryny” diýip uludan dem aldy.

Dogrusy, seýisiň bu oýunlary Meýlise hoş ýakýardy. Seýis beýleki atbakarlaryň hiç biri bilen ýalandan-çyndan beýle degişenokdy. Atbakarlaryň arasynda Meýlise gözi gidip, “Seýisiň körpesi” diýýänlerem bardy.

Ýazow Meýlisiň yzyndan gygyrdy:

-         Meýlis, hany, gel bärik.

Meýlis nalaç yzyna dolanmaly boldy. Seýisiň hälki gülüp duran ýüzi çytylypdyr.

-         Bar, çekisi üzülen eýeriňi getir oňaraly.

Meýlis eýerjaýyndan eýeri alyp geldi. Ikisi oturyp eýeriň çekisini abatlamaga girişdiler. Gözüniň gytagy bilen Meýlise seretjek bolup, seýis temeni barmagyna çümdürdi.

-         Haý, seň içigara galmyş.

Ýazow temen çümen ýerini basyp ganyny saklady. Meýlis dermanly gutudan ýod geirmäge ylgady. Onuň yzyndan garap Ýazow içinden: “Şujagazy näme beýle gowy görýäkäm?” diýdi. Çala ganjaran barmagyna Ýazow ýod degirdi. Onuň bir eýlesine, bir beýlesine geçýän Meýlis “Ötýämi?” diýip sorady.

-         Hemmesem senden.

-         Men nämetdim, wiý?

-         Näme wiý? Özüňe wiý.

Meýlis Ýazowyň bolşuna jykyr-jykyr güldi.

-         Boldy-da saňa-da.

-         Eý, atbakar, sen meň bilen gaty öwrenşäýýäňmi? Ýeňsäňe bir şapbady çalaryn welin, wiý bolar saňa.

Meýlis bir salym sessiz oturdy. Birdenem hiç zat bolmadyk ýaly goňşy athanadaky Almagözi öwdi.

-         Gowy at gerek, seýis aga?

-         Erbedem däl.  Ýöne seň Alsakaryňça ýok bolaýmasa.

-         Aý, özümiziňki bolansoň diýäýýäň. Alsakar oň tozanyna-da eýgermeýä.

-         Jedelmi?

-         Jedel. Utsam näme?

-         Menden doňdurma. Seň atyň galaýsa-da Atbakarlaň öňünde ýigrimi, ýok elli gezek oturyp turarsyň.

-         Gepleşdik.

Seýis edil deň-duşy ýaly Meýlis bilen el kakyşdy. Soňam atbakarlary çagyryp jedele şaýat etdi.

Alsakar bilen Almagöz “Bedew” baýramynda “Açylyş” baýragyna çapmalydylar. Alsakary işledýänem, çapuw güni çapjagam Meýlisiň özüdi. Jedelden soň seýis ýörite diýen ýaly Almagözi synlamaga çapuw ýolunyň gyrasyna çykdy. Iki ýaşar diýer ýaly däl, syrdamdan gowy at. Ýöne näme üçindir aýaklaryny ýere äwmän basýan ýaly. Alsakar onuň ýanynda uçganaklap barýar. Ýa ýüregi giň-de, parahatmyka? Aý, giden bir doňdurma bolsun.

Ine-de “Bedew” baýramynyň ilkinji çapyşygyna – “Açylyş” baýragyna goşuljak atlar ýola çykdylar. Alsakary münüp oturan Meýlisiň gözi Almagözdedi. Olar toýhanadan ýanaşyk ugradylar. Alsakar Almagözden Meýlisdenem beter çekinýän ýaly jylawyna buýdurman ondan arany açjak bolýardy. Emma seýis Meýlise aty başdan goýberäýmegin diýip berk tabşyrypdy. Almagözüň ýuwaş-ýuwaş yza galyp ugramagy Meýlisi aljyratdy. Ýa oň çapyksuwary atyny saklamagy has gowy başarýarmyka? Alsakar welin gitdigiçe bat alyp çapuwyň öňüni çekýän iki atlynyň biri boldy. Ol Meýlisiň jylawy gara güýjüne çekýändigini syzmaýan ýalydy. Ine-de soňky öwrüm. Meýlis jylawy çala gowşatdy. Muňa begenen ýaly Alsakar burnuny parladyp öňde barýan at bilen ýanaşdy. Meýlis gapdallaşyp barýan garşydaşynyň atyny gyssaýanyny gördi. Diýmek olaň bar çapyp bilişi şu. Meýlis jylawy ýene biraz gowşatdy. Alsakar öňe saýlandy. Onuň aýaklary ýerden göterlip ugran guşuň ganatlary ýaly zarply, çalt hem sazlaşykly hereket edýärdi. Atynyň badyna Meýlisiň keýpi göterildi. Ol atynda beýle bat bardyr öýdüp çakam etmändi. Görsene muny! Şowhuny Asmana galan märeke Meýlise tarap süýşýän ýaly. Pellehana-da Alsakar öňe omzandagyça ýakynlap gelýär. Edil badyny alan poezdiň üstünde bolşy deý, ähli töwerek deňinden ok ýaly geçip, alysdakylaram oňa ýakynlaýar. Golaýynda bir garşydaşam ýok. Hemmesi hol yzda!

Meýlis ýeňip gazanan halysyny egnine atyp athana geldi. Onuň münüp oturan atam, özem ýene bir aýlowa goýberseňem ýadaman geljege meňzeýärdiler. Meýlis gele-gelmäşe seýisine “Alsakar uçdy, seýis aga, uçdy!” diýip gygyrdy. Ýazow bir atynyň boýnuna, bir Meýlisiň arkasyna kakyp; “Gördüňmi ediberşini!” diýýärdi. Ol Seýidi doňdurma ylgatdy.

-         Her kime birini, gowsundan al!

Doňdurmalaram geldi. Olar paýlanmanka Meýlis keýp bilen atbakar ýoldaşlaryna ýüzlendi:

-         Doňdurmany meň arkamdan iýýänsiňiz.

Ýazow “Duruň, duruň” diýip, Seýidi ýanyna çagyrdy. Doňdurmalary stoluň üstünde goýdurdy. Soň Meýlise ýüzlenip:

-         Sen utuldyňa, ogul. Saňa doňdurma ýok. Hany bol. Ýigrimi gezek diýipmidik ýa ellimi? Oglanlar şaýatdyr.

Atbakarlaryň tarapyna geçen Ýazow olara gözüni gyrpyp goýberdi. Atbakarlaryňam keýpi göterilip, Meýlise “Bol-da, bol” boluşdylar.

Beýle oýny birki ýyl mundan öň eden bolsalar Meýlisiň ýarym-ýaş aglajagy gürrüňsizdi. Häzirem bogazy dykylyp ugrandan ol gülen boldy. Zordan:

-         Baryňsanaý, aty ozduran kim? – diýdi.

Ýazow:

-         O-ho! Näme Alsakaryň seýisem senmi? Bu gezek ol kim münse-de ozýady. Bolýa, sen ony gowy çapdyňam, oňa gowy seretdiňem. Almagöz Alsakardan galdymy ozdumy? Şony aýt. Biz nämäň jedelini etdik? Erkek bol, sözüňde dur – diýdi.

Meýlis erkek bol diýlenden oturyp-turmaga başlady. Her oturyp turanyny sanap atbakarlar Meýlise hem gyjalat berýärdiler, hem çapak çarpýardylar.

-         Kyrk sekiz, kyrk dokuz, elli, elli bir, elli iki...

-         Boldy-how dur indi.

Ellide kesilen çapaklar soň üznüksiz çarpyldy. Atbakarlar Meýlisiň daşyny gurşadylar. Olar ony ýokaryk oklap-gapmaga hyýallandylar. Ýazow: “Duruň” diýip olary saklady.

-         Her zadyň çeni bar. Alyň hany doňdurmalaryňyzy, bişmänkä.

Atbakarlaryň hersi bir doňdurmany aldy. Seýit Ýazowa-da birini getirip berdi. Stoluň üstünde ýene bir doňdurma ellenmän durdy.

-         O kimiň paýy? Kim almady?

Atbakarlar seretseler Meýlis aralarynda ýok. Ol Alsakaryň ýatagynda hynçgyryp-hynçgyryp aglaýardy. Adynyň tutulyp gygyrylýandygyny eşidip Meýlis gözüni-ýüzüni süpürişdirdi. Seýit Meýlisiň doňdurmasyny alyp geldi.

-         Meýlis, al paýyňy.

Seýit Meýlisiň aglanyny gören badyna bildi. Yzy bilen gelýän ýoldaşlaryna “Gidiň” diýip yşarat etdi. Ol ýuwaşlyk bilen Alsakaryň ýatagyna girdi.

-         Seýis aga oýun etdim, doňdurmaňy iý diýdi.

Seýidiň uzadan doňdurmasyna Meýlis seredeýinem diýenokdy.

-         Meýlis, çyndanam seýis aga seni hemmämizdenem gowy görýärä. Bilýäňä. Aňryňy bakan bolmasana. Sen erkek kişä.

Meýlis Alsakaryň ýatagyndan eli doňdurmaly çykdy. Çykyşyna-da atbakarlar bilen üýşüp oturan Ýazow daga tarap däl-de, athanaň beýleki çetindäki boş ýataga tarap öwrüldi. Ýataga rejeli basylyp goýlan bedeleriň biriniň üstüne çökdi. Seýidem onuň oturan bedesiniň bir çetinde özüne ýer tapdy. Iki dost bir-birine egin direşip otyrdylar.

-         Bilýäňmi, Meýlis meňem seň ýaly gowy bolasym gelýär. Bilemok-da näme üçindigini, meňki bolanok. O gün sen gelmediňä, şonda seýis agaň bolaýşyny bir görsediň. Maňa gygyrýa, näme üçin alyp gaýtmadyň diýip. Ýaranokdy, ejesi goýbermedi diýýänem welin, ejeňiziň ýanyndan aýrylyp bilmän ýörsüňiz. Ullakan oglanlara meňzeş däl siz diýýä. Men işden galsamam näme üçin gelmediňem diýenok. Diýse-de indi galma diýýä bolany. Seni nätdi? Öz güpbüsini geýdirip, üşäýme diýip.

-         Bilýän oň meni gowy görýänini. Halynam, birinji baýragyň, öýňüze äkit diýdi. Ejemem begener. Şonda-da...

-         Özüň ilki jedel etmeli däl-dä.

-         Edemde näme? Siz-ä diýmediňiz, oturyp-tur diýip?

-         Hawa nämboldy, oturdyň-turdyň? Gaýta keýp etdik.

Seýit saklanyp bilmän gülüp goýberdi.

-         Sen bir içimi ýakmasana. Aý, bolýa. Menem ulalaryn. Ýetimligimem.... ýadymdanam çykyp gider.

Bular näme gelmedi diýip oglanlaň yzyndan gaýdan Ýazow Meýlisiň soňky sözlerini aýyl-saýyl eşitdi. Hyrra yzyna öwrüldi. Gidip bilmänem oglanlaryň oturan ýerlerine tarap gaňryldy. Olaram turup ýatakdan çykyp gelýärdiler. Olaram Ýazowy gördüler. Nämede bolsa uly adam Ýazow seýis:

-         Nirden çykdyňyzaý? – diýen boldy. Deňine ýeten Meýlisi gujagyna gysdy.

-         Näme öýkelejek bolduňmy? Saňa meň körpäm diýýäler-ä. Ýogsa mende senden başga ogulam ýok. Uljamam sen, körpämem. Hany ýör dördünji çapuwda-da at çapmal-a sen...

 


Teswirler (0 sany)

Teswir ýazmak üçin içeri girmegiňizi haýyşt edýäris.